Bülten 25

OpenAI firmasının 2022 yılı aralık ayında duyurduğu ChatGPT sonrası tabiri caiz ise dünyanın yörüngesinde yeni bir sapaktan yön değişikliği yaşanmış oldu. Artık bu yönde ilerleyen bir dünyadayız ve aynı dönüm noktasına bir daha dönülmeyecek. Tıpkı önce yüzyıllarda yaşanan sanayi devrimleri gibi. O dönemlerde yaşanan sanayi devrimlerinde bireysel emek ile yapılan işlerin yerini otomasyon sistemler, hızlı üretim, montaj hatları gibi yeni kavramlar aldı ve bazı insanlar için statü değişikliği oldu. Kimisi yeni iş alanlarına yöneldi kimisi başını ellerinin arasına aldı ama gidişat değişmedi ve o günden bugünlere gelinmiş oldu. Yapay Zekanın gelişimiyle beraber önümüzdeki yıllarda mevcut iş potansiyelinin %40 lık kısmında bir değişim olacağı tahmin ediliyor. Sırası gelmişken bana çok sorulan bir soruyu ve benim bu konudaki cevabımı paylaşayım. Yapay zeka işimizi elimizden alır mı? Eğer sabah işe kalkıp gittiğinizde akşama kadar rutin ve aynı işleri yapıyorsanız yani kaba bir tabirle düşünmeden refleks ile bu işleri yapıyorsanız muhtemelen ilerleyen günlerde işiniz olmayabilir. Diğer işler için ise şu cevabı veriyorum; Yapay zeka işinizi elinizden almaz ama yapay zekayı kullanan birisi işinizi elinizden alabilir.  

Bugünlerde yine bir dünya devrimini canlı yaşıyoruz. Yapay zeka alanında çalışmalar yürüten birisi olarak gelişmeleri çok yakından hatta tam göbeğinden! izliyorum. O yüzden bu köşede gelişmeleri yakından sizler de takip edebileceksiniz. Evet, yapay zeka dünyayı değiştirmeye başladı. ChatGPT çıktığından beri inanılmaz biçimde kullanıcı sayısı arttı. İlk bir haftada diğer sosyal medya platformları arasında en çok kullanıcıya ulaşan bir platformla rekor kırdı. Yani, insanlar çok çabuk kabullendi demekti. Hakikaten o günden bugüne tüm dünya bir şekilde kullanmaya başladı. 

İnsanlık olarak yapay zekaya çok hızlı alıştık. Her gün internette onlarca veya yüzlerce mantar gibi türeyen yapay zeka araçlarını görüyoruz. Yapay zeka rüzgarını arkasına alan girişimciler bu alanda üretime hızlıca geçtiler. Tıpkı Apple store veya Android marketler gibi artık GPT market de oluştu. Yapay zeka ile en iyi arkadaşınızla konuştuğunuz kadar kolay sohbet ettiğimiz bir noktaya doğru hızla gidiyoruz. Hatta öyle ki bu arkadaşımız dünyanın en iyisi, hem de tüm alanlarda. Peki bu kadar hızlı biçimde gelişen ve tüm dünyanın gündemindeki yapay zekanın bir sonraki adımında neler olacak? 

Yapay zeka alanındaki çalışmalar için kimisinin komplo teoriler yazdığı kimisinin makuliyet çerçevesinde karşıladığı Nirvana noktası “Yapay Genel Zeka (Artificial General Intelligence)” olarak adlandırılan nokta. Bu zirve artık dünyadaki tüm insanlardan daha zeki ve hemen her şeyi bilme, yorumlama yeteneğinde sahip birisinin olduğunu düşünebileceğimiz bir nokta. Yapay zeka alanının büyük oyuncularından bazıları -ki zaman içerisinde yazılarımızda kendilerinden bahsedeceğim, bu zirve noktasına 2030’a varmadan ulaşılacağını öngörüyor. Gördüğümüz gibi ne kadar da kısa bir zaman dilimi. Geçtiğimiz 2023 yılından beri yaşananları dikkate alınca öngörülen sürenin makul olduğu ifade edilebilir. Hatta ChatGPT-5 in önümüzdeki günlerde duyurulmasıyla beraber yapacakları görülünce sürenin makuliyeti daha anlaşılır olacaktır.  

2020’li yıllar yapay zeka tarihinde Generative AI yani “Üretken Yapay Zeka” olarak adlandırılıyor. ChatGPT ile ürettiğimiz metinler, Dall-E ve diğerleri ile oluşturduğumuz resimler ve dahi üretmek adına yaptığımız her şey bu kavramın alanına giriyor. ChatGPT nin öncülük ettiği metin üretme alanı Büyük Dil Modelleri yani LLM (Large Language Models) olarak adlandırılıyor ve bu alanda büyük firmalar arasında büyük bir yarış sürüyor.  Hemen hemen diğer tüm yapay zeka araçlarını da üretmek noktasındaki paydası itibariyle Generative AI alanına dahil edebiliriz. O yüzden 2020’li yıllar bu isimle ifade ediliyor. 2000’li yıllar Makine Öğrenmesi (Machine Learning), 2010’lu yıllar ise Derin Öğrenme (Deep Learning) olarak adlandırılmıştı.  

Mevcut yapay zeka dönemini Generative AI ile ifade ettikten sonra bir sonraki dönemin muhtemelen Fiziksel Yapay Zeka (Physical AI) olacağını öngörüyoruz. Dijital alandan fiziksel alana doğru bir kaymanın olacağını göreceğimiz bir dönemden bahsediyoruz. Bugünlerde yapay zeka alanında yaşanan gelişmeler neticesinde artık hayatı kolaylaştıran ürünlerin olacağı dönemin geleceğini bekliyoruz. Aslında ayak izleri görülmeye başlandı bile. Cep telefonun yerini alabileceği yönünde yorumlar yapılan bir ürün tamamen yapay zeka arka planı ile çalışan fiziki bir ürün olarak kullanılmaya başlandı. Bu tarz ürünlerin sayısı her geçen gün artacak ve hayatımızı kolaylaştıracak. Tam bu nokta hayatın içinde robotların çokça görüleceği, rutin işlerin sokaklarda veya mekanlarda robotların görüleceği dönemi işaret ediyor. Robotların eğitimi diyebileceğimiz bu dönem sanırım çok uzak değil artık. Dünyanın yapay zeka alanındaki büyük oyuncularının (NVIDIA, Microsoft, Apple vb) son günlerdeki bazı işbirlikleri de bu konuda bizi haklı çıkarıyor. 

Genel konsept olarak yapay zekanın bireysel çözümler üreteceği dönemler geliyor. Bireysel eğitim, bireysel asistan gibi artık herkesin bireysel ihtiyaçlarına ve taleplerine göre yönlendirme yapacak yapay zeka sistemleri zirveyi alacak. Böyle bir dünyaya adım adım ama hızlıca gidiyoruz. Şimdilik son nokta olarak görülen Yapay Genel Zeka konusuna girmeyip bu başlığı daha geniş ele almak üzere başka bir yazıya bırakıyorum. 

Tüm ilerlemeler neticesinde, yapay zekanın hayat zorluklarımızdan çoğunu çözmemize yardımcı olabileceği bir dünyaya yaklaşıyoruz. Elbette burada insanın rolü ve konumu hep tartışma halinde kalacaktır. İnsan bu noktada ancak fikir üretme fabrikası olarak varlığını sürdürebilecektir. 

Sonraki yazılarımızda tekrar görüşmek ümidiyle.

 NOT - 1: Madem yapay zeka alanından konuştuk ve madem ben de bir yapay zeka uzmanıyım, o zaman yazar olarak profil resmini de yapay zeka ile görsel oluşturarak üretmek istedim. Karşınızda Midjourney ile üretilen benim profilim. 

NOT- 2: Fijital kavramı; fiziksel ile dijitalin karışımı olarak iki dünyayı ortak bir zeminde buluşturan bir kavram. Bu amaçla köşemizin adını bu şekilde belirledim.